Ngắn tay chẳng với tới trời (鞭长莫及): Thành ngữ Trung Quốc

Blog hôm nay chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu về một thành ngữ Trung Quốc, đó là thành ngữ Ngắn tay chẳng với tới trời (鞭长莫及) !

1.Hán tự và phiên âm của thành ngữ Ngắn tay chẳng với tới trời (鞭长莫及)

Ngắn tay chẳng với tới trời (鞭长莫及):

鞭长莫及

Biānchángmòjí

春秋的时候，楚庄王派孙周访问齐国，从楚国到齐国要经过宋国，按礼应事先通知宋国。

Chūnqiū de shíhòu, chǔ zhuāng wáng pài sūn zhōu fǎngwèn qí guó, cóng chǔ guó dào qí guó yào jīngguò sòng guó, àn lǐ yīng shìxiān tōngzhī sòng guó.

可是楚庄王自恃大国之君，不把宋国放在眼里。他说，“不用通知宋国，只管过去就是。”

Kěshì chǔ zhuāng wáng zìshì dàguó zhī jūn, bù bǎ sòngguófàng zài yǎn lǐ. Tā shuō,“bùyòng tōngzhī sòng guó, zhǐguǎn guòqù jiùshì.”

孙周经过宋国的时候，宋国就把他扣留了。

Sūn zhōu jīngguò sòng guó de shíhòu, sòng guó jiù bǎ tā kòuliúle.

当时执掌宋国国务的大夫对国君宋文公说，“楚国使者经过我国，事先连通知都没有，简直把我国看作已经亡了，成为它的属地了，这是不能容忍的。我们必须维护主权独立和尊严，不能受这样的侮辱，他们如果借此发兵，我们大不了也是亡国。我们宁愿战败而亡，决不可屈辱而亡。”

Dāngshí zhízhǎng sòng guó guówù de dàfū duì guójūn sòng wéngōng shuō,“chǔ guó shǐzhě jīngguò wǒguó, shìxiān lián tōngzhī dōu méiyǒu, jiǎnzhí bǎ wǒguó kàn zuò yǐjīng wángle, chéngwéi tā de shǔdìle, zhè shì bùnéng róngrěn de. Wǒmen bìxū wéihù zhǔquán dúlì hé zūnyán, bùnéng shòu zhèyàng de wǔrǔ, tāmen rúguǒ jiè cǐ fābīng, wǒmen dàbùliǎo yěshì wángguó. Wǒmen nìngyuàn zhànbài ér wáng, jué bùkě qūrǔ ér wáng.”

于是宋文公把孙周杀了。

Yúshì sòng wéngōng bǎ sūn zhōu shāle.

楚庄王知道这个消息后，马上派兵攻打宋国，宋国急忙向晋国请求援助。

Chǔ zhuāng wáng zhīdào zhège xiāoxī hòu, mǎshàng pàibīng gōngdǎ sòng guó, sòng guó jímáng xiàng jìn guó qǐngqiú yuánzhù.

晋景公怕不出兵会遭到天下人的耻笑，便准备出兵帮忙。

Jìn jǐng gōng pà bù chūbīng huì zāo dào tiānxià rén de chǐxiào, biàn zhǔnbèi chūbīng bāngmáng.

晋国的大夫伯宗认为，出兵援救宋国对晋国非常不利，就劝阻晋景公说，“古人说过，即使马鞭子再长，打不着马的肚皮。如今老天爷要让楚国逞强，怎么能和它相争呢？遇事要心中有数啊，河水可以容纳污浊的东西，山林之中，可以隐藏毒虫，美玉也难免有瑕疵啊！所以大王，我们要容忍一时的屈辱，不要因为不救宋国就感到羞耻，这是普天下的人都知道的道理呀！”

Jìn guó de dàfū bó zōng rènwéi, chūbīng yuánjiù sòng guó duì jìn guó fēicháng bùlì, jiù quànzǔ jìn jǐng gōng shuō,“gǔrén shuōguò, jíshǐ mǎ biānzi zài zhǎng, dǎ bùzháo mǎ de dùpí. Rújīn lǎotiānyé yào ràng chǔ guó chěngqiáng, zěnme néng hé tā xiāng zhēng ne? Yù shì yào xīnzhōng yǒushù a, héshuǐ kěyǐ róngnà wūzhuó de dōngxī, shānlín zhī zhōng, kěyǐ yǐncáng dúchóng, měiyù yě nánmiǎn yǒu xiácī a! Suǒyǐ dàwáng, wǒmen yào róngrěn yīshí de qūrǔ, bùyào yīn wéi bù jiù sòng guó jiù gǎndào xiūchǐ, zhè shì pǔ tiānxià de rén dōu zhīdào de dàolǐ ya!”

晋景公听了这番话，就指派了一位叫谢阳的大夫，到宋国去安慰一番。

Jìn jǐng gōng tīngle zhè fān huà, jiù zhǐpàile yī wèi jiào xiè yáng de dàfū, dào sòng guó qù ānwèi yī fān.

【鞭长莫及成语意思】

[Biānchángmòjí chéngyǔ yìsi]

后来人们就用鞭长莫及这个成语来比喻现有力量所不能办到的事或者是虽有力量也难以办到的事。

Hòulái rénmen jiù yòng biānchángmòjí zhège chéngyǔ lái bǐyù xiàn yǒu lìliàng suǒ bùnéng bàn dào de shì huòzhě shì suī yǒu lìliàng yě nányǐ bàn dào de shì.

2. Nội dung thành ngữ

Ngắn tay chẳng với tới trời (Tiên trường mạc cập)

Vào thời kì Xuân Thu, vua Sở Trang sai Tôn Chu đến viếng thăm nước Tề, từ nước Sở muốn qua nước Tề phải qua nước Tống, theo tục là phải báo trước cho nước Tống.

Nhưng vua Sở Trang cho mình là vua của nước lớn , không xem trọng để nước Tống vào mắt mình , “Người không cần báo cho nước Tống, cứ đi qua là được”.

Lúc Tôn Chu đi qua nước Tống , người của nước Tống liền đem hắn bắt giữ lại.

Lúc này vị đại phu đảm đương các vấn đề của nước Tống nói với vua Tống Văn Công, ” Sứ giả của nước Sở đi qua nước ta ngay cả việc cần làm đầu tiên là thông báo cũng không hề có, thật sự coi nước ta như không có, xem như là địa bàn của họ, đây là một việc không thể dung thứ được. Chúng ta nhất định phải giữ vững chủ quyền độc lập và tôn nghiêm quốc gia. Không thể nào tiếp nhận loại ô nhục như vậy được , nếu chung vì dựa vào điều này mà phái binh sang , chúng ta không đủ lớn thế nào rồi cũng sẽ thua trận. Chúng ta thà chết trong cuộc chiến chứ nhất quyết không thể chết trong nhục nhã.

Vì thế Tống Văn Công đã giết chết Tôn Chu.

Sau khi vua Sở trang biết được chuyện này, lập tức đem binh đi đánh nước Tống, nước Tống vội vàng cầu cứu nước Tấn.

Tấn Cảnh Công lo sợ nếu không xuất binh sẽ bị người trong thiên hạ chê cười , liền chuẩn bị xuất binh tương trợ.

Đại phu Bá Tông của nước Tấn cho rằng, xuất binh tương trợ nước Tống đối với nước Tấn cực kì bất lợi , liền khuyên ngăn Tấn Cảnh Công : ” Người xưa từng nói, roi dù dài cũng không đánh tới bụng ngựa . Bây giờ ông trời muốn cho nước Sở được hùng mạnh , làm sao có thể cạnh tranh được chứ? Gặp chuyện thì trong lòng phải tính toán kĩ lưỡng, nước sông có thể có thứ dơ bẩn , nuí rừng có thể tiềm ẩn côn trùng độc hại, viên ngọc đẹp cũng khó tránh khỏi những khiếm khuyết! Chính vì thế đại vươngà , chúng ta phải dung thứ cho nỗi nhục nhất thời, đừng bởi vì không cứu nước Tống mà cảm thấy nhục nhã, đây là điều mà cả thiên hạ đều biết mà!

Tấn Cảnh Công nghe được điều này, liền phái vị đại phu tên là Tạ Dương đến nước Tống để an ủi một phen.

(Ý nghĩa của thành ngữ “Tiên trường mạc cập” )

Sau này người ta dùng thành ngữ này để chỉ những việc không có đủ năng lực để làm được hoặc những việc có đủ năng lực cũng không thể làm được.